Zwarte aanslag op bladeren door bladluizen
Het telefoontje
In de lente van 2017 kreeg ik telefoon van Kristien V. uit Gent met de vraag om haar steeneik eens te komen bekijken. De eik had een zwarte aanslag op de bladeren, waarschijnlijk door bladluizen. Niet alleen was de boom hierdoor minder mooi, ook haar terras onder de boom zag volledig zwart en was plakkerig.
Het bezoek
Tijdens het bezoek aan de boom stelde ik vast dat er effectief een zwarte aanslag op de bladeren aanwezig was door bladluizen die talrijk op de onderkant van de bladeren zaten. Bladluizen zuigen het suikerrijke sap uit het blad. Als ze dit weer uitscheiden blijft er een plakkerig goedje achter, ook wel honingdauw genoemd. Op deze honingdauw komt een laagje schimmel die zwart kleurt (roetdauw). Bovendien zorgt het plakkerige laagje er voor dat er veel stof op de bladeren blijft hangen waardoor het probleem alleen maar toeneemt.
Een steeneik is een wintergroene boom. Dit betekent dat hij zijn bladeren in de herfst niet verliest in tegenstelling tot de meeste bomen. Doordat hij zijn bladeren niet verliest, bouwen de laagjes schimmel op en kan de boom in de lente niet met een propere lei herbeginnen. Hierbij komt dat de zwarte laag de fotosynthese remt met als gevolg dat de boom minder goed groeit.
De boom in kwestie staat in een stadstuintje in centrum Gent tegen een zuidgerichte muur. Hierdoor krijg je een warm en windstil klimaat. De bladluizen voelen zich hier thuis en kunnen ongestoord smullen en zich voortplanten.
Een veelvoorkomend probleem in stadstuintjes is dat er geen ecosysteem aanwezig is. Een ecosysteem kenmerkt zich onder andere door relaties tussen organismen die voor een zelfherstellend vermogen zorgen. Als er een verstoring in een goed ecosysteem is, lost het probleem zichzelf op.
In mijn eigen tuin behandel ik bijvoorbeeld geen planten die last hebben van bladluizen aangezien kort na de plaag de natuurlijke vijand van deze plaag het probleem vanzelf oplost.
De behandeling
De behandeling van de boom gebeurde op drie fronten. Enerzijds werd de boom besproeid met een mengsel van een biologisch afbreekbaar detergent en water, anderzijds werd de natuurlijke vijand van de bladluis, lieveheersbeestjes, geïntroduceerd. Ten derde werd voorkomen dat de vijand van de lieveheersbeestjes het proces zou verstoren.
Stap 1:
Door het besproeien van het volledige bladerdek van de boom met detergent lost het huidschild van de bladluizen op waardoor deze niet meer kunnen overleven.
Stap 2:
Door larven van lieveheersbeestjes in de boom te plaatsen worden eventueel overblijvende bladluizen of uitgekomen eitjes opgegeten. Elke larve eet gedurende twee weken gemiddeld 800 bladluizen op. In deze boom heb ik 100 larven geplaatst, wat betekent dat deze dus maar liefst 80.000 bladluizen konden opeten.
Na twee weken verpoppen de larven tot lieveheersbeestjes en kunnen ze wegvliegen. Door een ‘huisje‘ voor lieveheersbeestjes aan de muur te hangen is de kans groter dat de populatie in de tuin blijft om zich voor te planten. Dit huisje had ik zelf gemaakt aangezien ik al eens graag timmer. 😉
Stap 3:
Mieren zijn de grote vijand van lieveheersbeestjes maar ook de grote vriend van bladluizen. Mieren zijn verzot op de suikerrijke uitwerpselen van bladluizen en gaan deze zelfs gaan ‘melken’. Hierbij beschermen ze de bladluizen ook nog eens tegen vijanden, in dit geval de lieveheersbeestjes. In dit filmpje kan je zien hoe de mier de bladluizen beschermt.
Door een lijmband aan te brengen op de stam kunnen de mieren niet tot in de kruin van de boom komen en worden de lieveheersbeestjes beschermd.
Het resultaat
Na deze behandeling is de boom gedurende de rest van het seizoen bladluisvrij gebleven. De bladluizen komen echter ieder seizoen terug omdat de standplaats van de boom nu eenmaal heel aantrekkelijk is voor hen. Bij de jaarlijkse controle valt het me wel op dat er elk jaar minder en minder zwarte aanslag op de bladeren te zien is. Het huisje voor de lieveheersbeestjes zorgt er voor dat de populatie aanwezig blijft en al vroeg in het seizoen de bladluizen kan bestrijden.
Zo zie je maar dat je met wat creativiteit het gebruik van zware insecticiden kan vermijden met toch een mooi resultaat als gevolg.
Inschakelen van een ETW’er
ETW’ers zijn gecertificeerde boomverzorgers die niet alleen een intensieve opleiding genoten hebben maar ook een grondig examentraject hebben doorlopen. Ik probeer me hierbij te specialiseren in het herkennen en behandelen van ziekten en aantastingen op bomen.